الگوهای سینوپتیک خطر آتش سوزی های جنگل در ایلام

در طی چند سال گذشته، آتش سوزی در جنگل های غرب ایران به عنوان یکی از عمده ترین عـــوامل تخریب جنگل شناخته شده است. جنگل های استان ایلام به عنوان جزء مهمی از جامعه ی جنگلی زاگرس نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این تحقیق هدف بررسی الگوهای سینوپتیک خطر آتش سوزی های جنگل در استان ایلام می باشد. برای انجام این پژوهش، از داده ها و اطلاعات سازمان هواشناسی کشور به صورت روزانه و ماهانه برای یک دوره ی ده ساله (1381-1390) جهت تحلیل اقلیم شناختی منطقه استفاده به عمل آمد، سپس با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین از آمار و اطلاعات مربوط به آتش سوزی در استان ایلام طی دوره آماری1390-1381استفاده گردید. این اطلاعات که شامل روز آتش سوزی، مساحت سوخته شده و مکان آتش سوزی است از اداره ی کل منابع طبیعی استان اخذ شد. در این آمارها ساعت آتش سوزی قید نشده، اما از آنجایی که آتش سوزی ها معمولا در ساعات اوج گرما اتفاق می افتند از نقشه های ساعت 12 استفاده گردید. همچنین به این دلیل که مجموع مساحت سوخته شده در سال های قبل از 1389، به صورت سالانه بیان شده بود و اطلاعات مربوط به تاریخ روز آتش سوزی ها تنها از سال 1389 به بعد در دسترس است و این که بالاترین مجموع مساحت سوخته شده در کل دوره مربوط به سال 1389 بود، همه ی نقشه های سینوپتیکی روزهای رخداد آتش سوزی از همان سال انتخاب گردید. داده های مورد نیاز برای ترسیم نقشه های سینوپتیکی از سایت نوا در ساعت 12 و در دو سطح 1000 و 500 هکتوپاسکال دریافت شد. برای تحلیل سینوپتیکی نقشه های دو روز قبل از وقوع آتش سوزی و روز آتش سوزی انتخاب شد. بررسی مولفه های اقلیمی نشان داد که در طول کل دوره ی مورد بررسی، سال 1389 مستعد ترین سال برای وقوع پدیده ی آتش سوزی بوده است. همچنین رخداد آتش-سوزی در غرب کشور نتیجه استیلای شرایط سینوپتیکی خاصی بوده است، یک الگوی غالب جو بالا و دو الگوی متفاوت سطح زمین موجب ایجاد آتش سوزی در غرب کشور گردیده است. سطوح بالایی جو تحت استیلاء سامانه ی واچرخندی عربستان بوده که با فرونشست هوا ی گرم در زیر همگرایی بالایی موجب افزایش دما و کاهش رطوبت نسبی جو گردیده، در سطح زمین نیز دو سیستم کم فشار عراق و عربستان و کم فشار پاکستان به ترتیب با افزایش دمای سطح زمین و کاهش فشار، موجب بری بودن زمین و ایجاد زمینه ی مناسب برای رخداد آتش سوزی گشته اند.